آثار طولانی مدت درمان جایگزینی با تستوسترون بر دانسیته استخوان در مردان هیپوگناد

مقدمه: کمبود آندروژن منجر به از دست رفتن دانسیته استخوان و شکستگی های استئوپروتیک در مردان می شود ولی هنوز، آثار درازمدت جایگزینی آندروژن ها بر دانسیته استخوان به خوبی مشخص نشده است. در این مطالعه آینده نگر دانسیته استخوان بیماران هیپوگناد در ناحیه مهره های کمری و پروکسیمال ران به روش dxa اندازه گیری شده است. مواد و روش ها: بیماران 137 مرد 1±39 ساله (17ـ79 ساله) با کمبود اثبات شده آندروژن بودند و نیاز به درمان جایگزینی منظم داشتند. از این تعداد 58% هیپوگنادیسم اولیه داشتند. روش درمان با آندروژن، کاشتن کپسول های تستوسترون (800 میلی گرم هر 4ـ6 ماه یک بار) زیر پوست شکم بود. هر 2ـ3 سال یک بار، دانسیته استخوان به روش dxa اندازه گیری می شد. بر اساس کفایت درمان قبل از اندازه گیری اولین دانسیته استخوان، بیماران به 4 گروه تقسیم شدند: 1ـ هرگز درمان نشده؛ 2ـ کامل درمان شده؛ 3ـ ناقص درمان شده (درمان ناکافی در کمتر از یک سال)؛ 4ـ قطع درمان (قطع درمان حداقل برای یک سال). یافته ها: در بررسی مقطعی، بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، استئوپروز و استئوپنی به ترتیب در 8% و 29% مهره های کمری و 5% و 31% در گردن استخوان ران وجود داشت. اما هیچ مورد شکستگی دیده نشد. در آنهایی که با تستوسترون درمان شده بودند، دانسیته استخوان بیشتر بود. اختلافی بین افرادی که خوب درمان شده بودند و آنهایی که اخیراً درمان خود را قطع کرده بودند وجود نداشت. سن، نمایه توده بدنی، سطح بدن، نوع هیپوگنادیسم و بیماری زمینه ای ایجاد کننده آن تأثیری بر این یافته ها نداشت. در مطالعه طولی، در 48 بیمار برای دومین بار به فاصله 7ـ1 سال (با میانه 3 سال) دانسیته استخوان تعیین شد. دانسیته استخوان به مقدار قابل توجهی در مهره های کمری (5/0±2 درصد در سال) و تروکانتر (5/0±1/1 درصد در سال) افزایش یافته بود اما در گردن استخوان ران و مثلت وارد افزایش دانسیته ایجاد شده از نظر آماری معنی دار نبود. 22 نفر از این بیماران، در نخستین اندازه گیری استئوپنی یا استئوپروز داشتند. در این افراد، با پیگیری 5ـ1 ساله با میانه 2 سال، افزایش تراکم استخوان در همه محل های استخوانی مشاهده شد. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان می دهد که کمبود آندروژن دانسیته استخوان را کم می کند و درمان جایگزینی با آندروژن به طور انتخابی، در ناحیه مهره های کمری و تروکانتر، اما نه در گردن ران یا مثلث وارد، دانسیته استخوان را افزایش می دهد. این افزایش در مردانی که در اولین اندازه گیری دانسیته استخوان، استئوپروز یا استئوپنی داشتند، در تمام محل های استخوانی مشاهده شد. این مشاهدات، پیشنهاد می کند که برگشت آثار کمبود آندروژن نیاز به درمان کافی با تستوسترون دارد و این آثار مفید طولانی اثر است و با وجود قطع کوتاه مدت درمان، از بین نمی رود. امکان تعمیم یافته های این پژوهش در درمان با آندروژن برای پیشگیری از تحلیل دانسیته استخوانی و شکستگی مرتبط با افزایش سن یا بیماری های مزمن که در آنها کمبود خفیف آندروژن دیده می شود، باید در آینده بررسی گردد.